Japonya’da Yükseköğrenim – Bölüm 5: Sıkça Sorulan Sorular

Japonya’da yükseköğrenim yazı dizisinin ilk bölümlerinin yayımlanmasından sonra bazı sorular sıklıkla sorulmakta. Elimden geldiğince özet geçerek, mail ve yorumlar ile gelen soruları ve cevaplarını derledim. Umarım işe yarar.

1) Japonya’daki üniversiteler pahalı mı?

Bu konuda en başta değerlendirilmeli. ABD ve İngiltere ile kıyasla Öğrenim Katkısı (harç) ucuz olsa da, Türkiye ve AB üniversitelerine göre pahalı.

Ayrıntılı inceleme için buraya bakınız.

2) Hem çalışıp, hem okumak mümkün mü?

Kişiden kişiye (kapasite ve azime) göre değişken. Yapabilen de var yapamayan da.

Bundan başka bir de öğrenimin seviyesi de önemli.

Japon lisans öğrencilerinin çok büyük bir kısmı ailelerinden yardım almadan üniversite eğitimlerini sürdürecek yarı-zamanlı işler ile okulu beraber götürebiliyorlar. Tabii bu yerlilere, dil bilenlere..!

Yüksek lisans ve doktora eğitimi alanların, araştırmalarına zaman ayırması ve bunlara çaba sarfetmesi daha önemli. Özellikle uygulamalı araştırmalar / çalışmalar için okulda, araştrma merkezinde bilfiil zaman geçirmeden sonuca ulaşmak çok güç. Bu da, yarı-zamanlı bir işe çok zaman kalmayacak demektir.

3) Yarı-zamanlı işler derken?

Yükseköğrenim için gelen yabancı öğrencilerin Japonya’da ikametlerini sağlayan yabancı öğrenci vizeleri ile haftada 27 saate kadar çalışmalarında yasal bir sorun bulunmamakta. Bunun için okuldan bir izin alınması gerekebilir yalnız.

Yabancı öğrenciler arasında yarı-zamanlı işler arasında en yaygın olanları tercümanlık ve yabancı dil öğretmenliği. Bunlardan başka mevsimine ve şehrine göre şehir turu rehberliği, fuar-sergi-gezi mihmandarlığı gibi daha nadir ama getirisi yüksek dallar da sıralanabilir. En ağır iş olarak Japonya’daki hizmet sektörünü bilmeden girişilen garsonluk gösterilebilir. Aramaya inananlar, eğitimlerine ve deneyimlerine göre çeşitli ofislerde (pek tabii iş ağlarının genişliğine bağlı olarak) saatlik işler de bulabilir. Ama daha az sayıdalar.

4) İş bulmak kolay mıdır?

Japonya’ya gelir gelmez yarı-zamanlı iş bulmak kolay değildir. Öncelikle, bulunulan çevreye adapte olunmalı, alıştıktan sonra işe başlanmalıdır. İşi bulmak, bulduktan sonra sürdürebilmek için hatırı sayılır bir seviyede Japonca bilgisi şart. Bu da JLPT N2 ve üstü bir seviyeyi gerektirir ki, Japonya’ya varır varmaz alınması kolay değil.

5) Tatmin edici bir maaş alınır, bu para ile okul – yaşam devam eder mi?

Sıklıkla bulunan işler içinde tercümanlığın ve öğretmenliğin saatlik ücreti görece iyidir (2000-3000 JPY). Garsonluk gibi daha az beceri gerektiren işlerde asgari saatlik ücret 1000-1250 JPY arası değişir. Ulaşım işverence karşılanır. Mihmandarlık gibi daha nadir denk gelenler ise günlük 10000-15000 JPY arası gelir getirir.

Tek başına yaşayıp, haftalık izniniz olan 27 saati dolu dolu çalışarak geçirseniz de sıradan işler ile, okul ücretinizin tümünü ödeyip, sıkıntısız bir yaşam sürüp, yılda bir de Türkiye’ye gitmek gibi hayallere kapılmayın. Bunların hepsini yapma niyetindeyseniz, ya saatlik ücreti çok iyi olan işler bulacaksınız; ya da çok aykırı bir maharetiniz olacak.

Unutmadan ekleyelim. Yetişkin eğlencesi sektörlerinde yabancı öğrencilerin çalışmaları yasak. Paçinko ve benzeri yerlerin saatlik ücretleri görece yüksek olsa da yasal olarak çalışabilecek yerler değiller.

6) Sıradan bir öğrenciye ne kadar para lazım?

Burada inceledik yatırım miktarını… Özetle burssuz zor, çok zor.

7) Burslar nasıl bulunur?

Burslar için seçenek çok. Ama çok büyük bir kısmı Japonya içinde başvurulan, takip edilen ve alınması güç olan burslar. Gelmeden alınma ihtimali en yüksek olan ve en tatminkar olan MEXT bursu.

8) Japonya’daki üniversitelerin durumu ne?

Üniversiteleri tek bir sıralamaya göre dizmek, her bölümü ve alanı ayrı ayrı değerlendirmeden sanatta da, tıpta da, mühendislikte de olabilecek her alanda Tokyo Üniversitesi bir numara demek yanlışsa da, bazı üniversiteler uzun zamandır öndeler. Belki biraz önyargı yaratacak ama, abuk subuk tabela üniversitelerinden kaçınmak için de illa ki bir sıralamaya bakmak gerekli… Yine de kendi dalınızda, ilgi alanınızda sıralamaları, değerlendirmeleri Google’a danışmanız yerinde olacaktır.

Lütfen “XXXX dalında hangi üniversite iyidir?” diye özel bir soru sormadan önce, Google’a danışın. Birincisi her alana hakim olmamı beklmeyin, bilmiyorum. İkincisi ben değil siz gideceksiniz, bir şekilde aramayı, araştırmayı ben değil, siz yapmalısınız.

9) Üniversitelerin dünyadaki yeri nasıl?

Japonya ekonomik olarak gelişmiş ve ileri olsa da, eğitim alanında gitgide geri kalma eğiliminde. Başı çeken üniversiteler bile yavaş yavaş kan kaybetmekte. Buna bir de bizimki ile farklı olan eğitim sisteminin ve günlük yaşamın eksileri, etkileri katıldığında, çok iyi bir üniversite, araştırma enstitüsü veya grubuna gelinmiyorsa şayet, epey büyükçe bir risk alındığını söylemek gerekir.

10) Özetle tavsiye eder misin?

Azminiz, iyi bir okuldan kabulunuz, inancınız ve sizi yarı yolda bırakmayacak bir bursunuz, ekonomik desteğiniz varsa gelmenizi öneririm. Ama bu pek tabii tek bir kişinin, kendi gözlemleri sonucu vardığı bir sonuç. Bir başka kişi için, cevaplar ve seçenekler değişebilir. 10 yıl sonrasında bile hala Japonya’ya gelinmesini, buranın gerçeklerinin daha yakından, daha çok kişi tarafından görülmesini istiyorum.

Şimdilik 10 soru, sorular arttıkça, çeşitlendikçe ekleme yapacağım.