Monbukagakusho: MEXT “Lisans Bursu”

Japonya’daki üniversitelerde lisans düzeyinde eğitim almak isteyen adaylara yönelik Japonya Milli Eğitim Bakanlığı, MEXT, her yıl kısıtlı sayıda “Lisans Bursu” kontenjanı açmakta, ve Ankara’daki büyükelçilik kanalıyla Türkiye’den öğrenci seçim işlemlerini yürütmektedir. Bu burs, temelde aynı kaynaktan çıksa da takip edilen seçim prosedürlerinde, yüksek lisans ve doktora çalışmalarının öncülü olan “Araştırma Bursu” ile farklılıklar içerir. Açıkçası geçmiş yıllarda lisans bursu ile Japonya’ya giden başarılı öğrenci sayısı da çok az olduğundan hakkında bilgi edinmek daha güç. Bu nedenle çok kısa bir biçimde aday seçimi hakkında değerlendirme yapacağım.

Kısaca seçim iki aşamalı yapılmaktadır: (1) Büyükelçilikçe gerçekleştirilen Önseçim, (2) MEXT tarafından yapılan nihai seçim.

Bursa uzanmadaki ilk basamak olan elçilik önseçimi de kendi içinde üç aşamadan oluşur: (A) Ön Eleme, (B) Yazılı Akademik ve Yabancı Dil Sınavı, (C) Mülakat.

Ön Eleme

Her yıl Japonya Büyükelçiliği tarafından ilgili bursları tanıtan ve başvuru çizelgesini duyuran bir ilan yayınlanır. Bu ilanlarda belirtilen önkoşulları ve başvuru şartlarını sağlayan aday adayları, başvuru dosyalarını elçliğe ulaştırdıktan sonra eleme süreci resmen başlar. İlk tur elemeler dosya incelemesi ile, yaş ve diploma notu türündeki genel kıstaslar ekseninde yapılır. Lise veya üniversiteye devam edenler başvurabilir.

Yazılı Akademik ve Yabancı Dil Sınavı

Dosya incelemesini takip eden süreçte, dosyası kabul edilen adaylar, bir sonraki aşama olan “yazılı değerlendirmeye” alınırlar. Adaylar bu aşamada bilim, yabancı dil (İngilizce ve Japonca ) sınavlarına tabi tutulur .

Genel anlamda yazılı sınav, seçme / değerlendirme aşamasının en önemli ayağıdır. Aday, -bir Japon üniversitesinde- devam etmek istediği bölüme göre sınava alınır. Sınavın içeriği, fen ve sağlık bilimlerini hedefleyenler için Matematik 2 , Fizik / Kimya / Biyoloji dallarını kapsar. Aday, hedeflediği bölüme göre, Fen Bilimleri derslerinden 2 tanesinden sorumludur. Tıp için kimya ve biyoloji gerekliyken, mühendislik alanlarında fizik ve kimya sınavı değerlendirmeye alınır.

Klasik yazılı sınavlar ile çoktan seçmeli sınav türlerinin bir karması olan bilim sınavına, Japon lise müfredatının tümü dahildir. Bu durum da özel bir hazırlık gerektirmekte. Sanıyorum 1988 ve 1998 arası ÖYS sorularındaki Fen Bilimleri müfredatı hemen hemen örtüşmekte. Yalnız, 12 yıllık eğitim içinde yazılı sınavlara ve özellikle de matematik sorularında tümevarım, tümdengelim ve ispata alışık olmayan öğrenciler için konular örtüşse de, sorulara aşina olunmadığı için akademik hazırlıktaki düşünce farklılığı en çok burada ortaya çıkmakta. Bu durumda matematik için üniversitelerin 1. sınıf müfredatı daha yakın demek olası.

Sözel ve beşeri bilimler için sınav, görece kolay bir matematik (genel kültür) ve dil sınavlarından oluşmakta. Bu iki sınav da maalesef güncel Türk eğitim sisteminin lise müfredatına uyarlanması güç alanlar. Özellikle, Japonca yabancı dil sınavı oldukça önemli ve yoğunlaştırılmış bir Japonca eğitimi almadan geçilmesi çok güç. Lisans eğitimi Japonca olduğu için de derslerin takibi ve özümsenişi için çok iyi bir düzeyde Japonca istenen, beklenen.

Kanımca, Japonca bilgisi üniversite eğitimini sürdürebilecek düzeyde olup, bilim sınavı sonucuna güvenenler üniversitelere doğrudan başvuruda bulunubilirler. Fakat yine de, doğrudan başvuru durumunda bir çok aday elenmekte. O nedenle pek önerilmemekte.

Yine de ümitsizliğe kapılmamak gerekli. Takdir edersiniz ki, Japonya dışında üniversite eğitimi için yeterli olacak kadar Japonca öğrenilmesi pek kolay başarılabilecek bir konu değil. Bu da bir sır olmadığından, Bakanlık Tokyo ve Osaka’da dil okullarına devam etme seçeneğini de adaylara sunmakta. Aday seçilirse bu hazırlık okullarına devam edip, sonrasında başarı durumuna göre üniversiteye yerleştirilmekte.Japonca sınavı, başlangıç, orta ve ileri seviyelerden oluşmakta. Çok az bir Japonca hazırlık ile başlangıç seviysesindeki soruları cevaplamak olası denmekte. Japonca kısmında eksik kalınmışsa şayet, açığı İngilizce ile telafi etmeniz yerinde olacaktır. Genel bir dilbilgisi ve okuma kısmı sınavın ana gövdesi. İngilizce eğitim verilen bir üniversite için bu sınavın sonucu belirleyici olacaktır.

Mülakat

Akademik sınavın sonucunda, başarılı bulunanlar elçilikte yapılan son elemeye, yani mülakata alınır. Yazılı sınavın dili İngilizce iken mülakatta Japonca, İngilizce ve Türkçe, duruma göre kullanılabilir. Seçim yapanlar Türk ve Japon öğretim görevlileri ve ilgili kişilerdir. Sınav içeriği adaya göre esnek olsa da temelde gelebilecek soruları tahmin edebilirsiniz.

Nihai Seçim ve Üniversiteye Kabul

Elçilik seçiminde başarılı bulunan adaylar, Japonya Milli Eğitim Bakanlığı’na önerilir. Öneri sonrası adayın son değerlendirmesi ve kabulu/reddi bakanlık ve hedeflenen üniversite tarafından yapılır. Araştırma burslarında üniversiteden öte bir çalışma grubu hedeflendiği için, hedefteki grubun liderinin oluru çoğu kez yeterliyken, lisansta üniversitenin onayı gerekmektedir. Uzun yıllardır Türkiye’den gidebilen bursiyer sayısının azlığı, son aşamada elenme ihtimalinin oldukça yüksek olduğunun kanıtıdır.

Başvuranlara, başvuracaklara bol şanslar.

UYARI: Büyükelçilikçe gerçekleştirilen önseçim ve sonrasında Japonya Milli Eğitim Bakanlığı’nda yapılan son seçim aşamalarının hiç birinde, her hangi bir görev almadığımı; burada belirtilen noktaların yıllar içinde bu bursu almış veya alamamış kişilerle yapılan söyleşiler sonucunda derlendiğini belirtmek isterim. Bu nedenle, burada yazanlar yazarın kişisel görüşleridir. Üçüncü şahıs ve kurumlar ile ilgili her hangi bir bağlayıcılığı yoktur.

 

Not: Kişisel tercihlerimden ötürü bu blogda “burs nasıl alınır, nereden bulunur?” gibi bir yazı yazmayacağım. Lütfen sormayınız.