Japonya’da Yüksek Lisans ve Doktora Farklı mı?

Nedir Japonya’da yüksek lisans, doktora?

YL veya doktora, bizim bildiğimiz tüm yabancı ve yerli öğretilerin, alıştığımız düzenin dışında bir yaklaşımla gerçekleştiriliyor burada.

Bir kere öğrenciler tam zamanlı birer araştırmacı mantığıyla, bir akademisyene bağlı olarak üniversitenin bir nevi çalışanı oluyorlar. Ancak bursları yoksa cepten karşılanıyor hem eğitim hem yaşam masrafları.

Çalışılan alana göre hemen hemen tüm zamanın ve yaşamın çalışmanın çevresinde şekilleniyor. Özellikle uygulamalı bilimler, mühendislik gibi alanlarda her gün bilfiil laboratuvarlara gelip, işin içinde bulunmak (dalga geçilecekse bile laboratuvarda dalga geçmek dahil) hayatın içinde.

Ayrıca öğrenciden beklenti ve öğrencinin beklentisi biraz çetrefilli bir konumda.
Öğrenciden beklenenler
– Tam zamanlı, araştırmasına odaklanmış ve gelecekte akademik çalışacak bir birey olmasını bekleyen – uman üniversite kanadı
– Toplumsal hayatta saygın bir konumu olmasını isteyen – uman bir aile
– Mezuniyeti sonrasında işinde öğrendiklerini uygulamasını bekleyen – uman bir şirket

Öğrencinin beklentisi
– En az çabayla dereceyi almak
– İyi bir üniversiteye kapağı atıp o kimliği kullanarak hayata atılmak
– Aile baskısı sonucu mecburen iyi bir üniversiteden derece almış olmak için YL yapmak
– İş bulamadığı için sırf zamanı boş geçirmemek adına YL yapmak
– İşverenin özellikle üniversitelerin fen bilimleri mezunlarına iş vermemesinden dolayı, mecburen YL yapmak

Hayatın acı gerçekleri bu şekilde.
İdealist olarak bilim yapayım diyen kaç öğrenci var diye sorarsan cevap vermek çok güç. Haliyle de doktoraya devam eden Japon öğrencilerin idealist olanlarını ayrı tutarsak seviyeleri, diğer ülkelerdeki eşitleriyle epey farklı ve çoğu zaman düşük.

Belki de bu nedenle yabancı öğrencilerin gelip araştırma yapmalarını devlet destekliyor. Hiç değilse kendi çapında bir hedefi olan yabancı öğrenci hedefsiz bir Japondan daha çok çalışma potansiyeline sahip. Çalışır demiyorum, çalışma olasılığı var.

Sonra bir başka nokta da YL ve doktora da öğrencinin sağlaması gereken şartlar bizim alıştıklarımızdan farklı.
Bir yabancı öğrenci ilgili alanda hem yazılı sınava girmek hem de mülakattan geçmek durumunda.

ABD üniversitelerinin yalnızca not ortalaması ve referans ile değerlendirme yaptığını düşününce bunun daha mantıklı, daha seçici ve daha doğru bir değerlendirme olduğunu söyleyebilirim. Kimi üniversite ve bölümlerin bu tür bir sınav zorlaması olmasa da çok büyük bir oran bu sıvavları yapıyor.

Ancak burada daha önemli olan konu, yabancı bir öğrencinin bu tür bir yazılı – sözlü sınava tabi tutulması için yapması gerekenler. Öyle başvuran herkesi sınava almıyorlar tahmin edilebileceği gibi… Herşeyden önce okulla bir ilişiğin olması gerekli. Bu da çoklukla öğrenci adayı olarak Japonya’da bulunmayı ve/veya başvurulacak Japon eğitim kurumunda adaya destek olacak bir öğretim üyesiyle iletişim içinde olunmasını gerektiriyor.

İşin en zor kısmı da burası.

Kısacası YL veya doktoraya başlayabilmek amacıyla gereken sınava girebilmek için bir bursa ve titre ihtiyaç var. Bu bursu da Japon Milli Eğitim Bakanlığı veriyor, adına da MEXT Araştırma Bursu denilmekte.

Bu bursa başvuran öğrenci bir “aday adayı adayı” iken, bursu aldığında artık “aday adayı” statüsünü kazanıyor. Yani YL veya doktora eğitimi adayı. Sınavı başarıyla geçerse de misal “doktor adayı” oluyor. Yani adaylık uzun bir süreç.

Bir başka konu da öğrencinin sınavı geçip, aday haline geldikten sonra yerine getirmesi beklenen yükümlülükler.

Pek tabii üniversite, bölüm, çalışılan konu ya da danışmana göre değişiklik gösterse de şimdiye kadar kendi alanımdan gözlemlerim şu şekilde.
YL öğrencisinin mezun olması için gerekenler
belirli sayıda dersi başarıyla geçmesi,
yapmayı düşündüğü çalışmayı tez olması amacıyla bölüm kuruluna kabul ettirmesi (öğrenci çoğunlukla konuyu kendi bulmak zorunda değil)
bir bilimsel tez yazması (Japonca ya da İngilizce)
hakemli bir dergi ya da uluslar arası bir konferansta bir yayın yapması
ulusal konferanslarda en az bir sunum yapması

Doktor adayı için elbette eşik daha yüksek
kendi tez konusunu seçip, kurulu ikna etmesi bir tez yazması (Jp / İng)
hakemli dergilerde ilk yazar olarak en az üç yayınının olması, basım aşamasında olması ya da değerlendirmeden geçmiş ve kabul edilmiş olması,
uluslararası konferanslarda senede en az bir sunuş yapması, (ulusal konferanslarda da birer tane olursa iyi olur)

Burada en zor yükümlülük en başta kabul edilebilir bir konu bulabilmek ve iki yıllık YL süresı ya da üç yıllık doktora zamanında beklenen yayınları yapabilmek…

MEXT tarafından sağlanan bursların bir + bir yıl araştırma öğrenciliği (ki çoklukla adaptasyon, Japonca öğrenmek ve yeterlilik sınavına harcanan bir yıl ya da daha az bir süre) iki ya da üç sene YL ve doktora (YL ve devamında doktora olursa beş yıl) için olduğu düşünüldüğünde, zamanında yayın çıkarmanın güçlüğü daha net anlaşılır.

Bir sonraki yazımda üniversitelerin konumlarına değineceğim…

Advertisement