Japon Üniversiteleri

6 ağustos 2013 tarihinde Nikkei gazetesinde duyurulan haber oldukça etkileyici ve yol göstericiydi. Haberin son paragrafı şöyle:

“Akademik yayınlarda yayın kalitesi ve yayın sayısı arasındaki ilişki bir yana konularak bakıldığında, Japonya dünya çapında aşağı sıralara doğru bir düşüş içindedir. 2000 yılında dünyada ABD’nin ardından en çok bilimsel yayın yapan 2., en çok atıf alan % 10’luk yayın sayısında 4. ülke olan Japonya, 10 yıllık bir süreçte, yayın sayısında 5.liğe, atıfta da 7.liğe gerilemiştir.”

Bu haber aslında, gidişatı tersine çevirmek isteyen Japonya Eğitim, Kültür, Spor, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı‘nın bir basın bildirisi. Haber belki olağan bir haber gibi gözükse de, bizler için hemen kapılabilecek bir mesaj da içeriyor.

Bakanlık, yeni araştırma destek planı açıklamasında, ödeneklerin hangi kıstaslara göre aktarılacağından öte, hangi kurum ve kuruluşlara aktarılacağını ilan etmiş. Bakanlık ödenek dağıtımı ve paylaşımı için ön koşulu “Bilime küresel katkıda bulunmak” olarak koymuş ve Japonya’daki üniversiteler ve araştırma enstitüleri arasında da kendince bir değerlendirme yapmış. (Değerlendirmenin ayrıntılarına ne yazık ki henüz ulaşamadım.)

Bakanlık, küresel ölçekte bilimsel hayata katkı sırasına göre 10 yıllık bir süre için 3 gruptaki 22 üniversite ve araştırma enstitüsüne hatırı sayılır bir ek araştırma bütçesi tahsis edileceğini taahhüt etmekte.

Bu değerlendirmeye göre
1. grupta, yılda 400.000.000 Japon Yeni (yaklaşık 4 milyon ABD doları) alacak kurumlar:

• Tokyo Üniversitesi
• Kyoto Üniversitesi
• Tohoku Üniversitesi
• Nagoya Üniversitesi

2. grupta, yılda 300.000.000 Japon Yeni (yaklaşık 3 milyon ABD doları) alacaklar:

• Tsukuba Üniversitesi
• Tokyo Tıp ve Diş Bilimleri Üniversitesi
• Tokyo Teknoloji Enstitüsü
• Elektronik ve Haberleşme Üniversitesi
• Osaka Üniversitesi
• Hiroşima Üniversitesi
• Kyuşu Üniversitesi
• Nara İleri Bilimler Üniversitesi
• Waseda Üniversitesi
• Doğal Bilimler Araştırma Kurumu
• Yüksek Enerji ve Hızlandırıcı Araştırma Kurumu
• Bilgi Sistemleri Araştırma Kurumu

3. grupta ise yılda 200.000.000 Japon Yeni (yaklaşık 2 milyon ABD doları) alacak kurumlar şunlar:

• Hokkaido Üniversitesi
• Toyohaşi Teknik Üniversitesi
• Kobe Üniversitesi
• Okayama Üniversitesi
• Kumamoto Üniversitesi
• Keio Üniversitesi

Bu listeyi bu kadar aceleyle burada yayımlamak istememdeki tek sebep, şimdiye dek Japon üniversiteleri‘nin konumları ve kendi aralarındaki karşılaştırmaya dair güncel ve güvenilir bir bilgiye ulaşamamış olmamdır.

Yukarıdaki ayrıntıları belli olmayan “resmi liste”, tüm bilim dallarını içerdiğinden belki alanında özelleşmiş üniversitelerin önünü tıkayan bir sıralama sunabilir. Ancak, şimdiye dek her hangi bir nirengi noktası bulunmayan Japon akademisine, bir nebze de olsa ışık tutacaktır kanısındayım.

Derli toplu bilgi ihtiyacı hisseden, Japonya’daki üniversite ortamları dışında bir bilgi arayan ve Japonya’da eğitim hayali kuranlara da az da olsa bir yol gösterir, umarım.

Şimdilik bu kadar…