Hayatın Tadı, Tuz’u!

Aslında doğrudan Japon Mutfağı ile ilintili bir konu olmasa da, damakta başlayan tad alımını destekleyici ve güçlendirici, yapay katkı maddesi, Ajinomoto bir Japon buluşu olduğundan ve yerel mutfakta bir hayli ağır bir yeri olduğundan bu konuda yazmayı uygun buldum.

Gün geçmiyor ki gazetelerde tuzun sağlıkla ilgili yarattığı sorunlarla ilgili bir haber çıkmasın…

• 3 Haziran 2008 – Kişi başına tuz tüketimi alarm veriyor
• 6 Şubat 2009 – Aşırı tuz tüketimi hastalık habercisi
• 22 Haziran 2010 – Türkler fazla tuz tüketiyor
• 21 Kasım 2010 – Günde 2,5 gram yeter!

Öyle görünüyor ki, Türk mutfağı ve kültürü tuz tüketimi konusunda dünyada eşi, benzeri olmayan bir yerde… Yetişkin bir Türk vatandaşı günde ortalama 18 g tuz tüketmekte… Erkeklerde bu 19 g ve üzerinde… Hal böyle olunca da yeme-içme ile ilintili hastalıklarda yine yüksek tansiyon, kalp-damar hastalıkları, şeker ve sindirim sistemi kanserleri almış başını gitmiş durumda…

Bu konuya girme ihtiyacım geçenlerde ortalama tuz tüketiminde Japon mutfağında soya sos ve miso çorbası ile çok yüksek oranda tuz alındığı yanılgısı üzerine oldu… Özellikle kendi yemek kültürümüzde her öğünde ne kadarlık bir tuz alımı yaptığımızı bilmeden hayat devam etmekte…

Mesela, bir gıda ürünün 100 gramında 1.5 gram tuz var ise yüksek tuzlu ürün, 0.6 gram tuz var ise düşük tuzlu ürün olarak değerlendirilmekte. Günlük tuz tüketimi için izin verilen üst sınırın 2,5 g tuz olduğu bir dünyada, 1-2 g yerine tek bir porsiyon döner ile hemen hemen 1 haftalık tuz ihtiyacını karşılamak gözümü bir hayli korkuttu açıkçası…

Durum ev yemekleri ile hazır yemekler veya hızlı yemek kültürünün çarpışması haline getirilince daha da vahimleşiyor… Misal, sıradan bir salataya katılan tuz bir tutam iken, salata soslarının kullanımıyla bu bir kaşık halini alıyor… Evde hazırlanmış bir ızgarada neredeyse tuz yokken, aynı ızgara et dışarıda lezzetli bir “şap” halini alıyor…

Elbette ki “haydi yarından itibaren tüm yemek kültürünü değiştirelim” demiyorum. Ama, en azından, bir bilinçlenme olması çok önemli…

İşte bu nedenle aşağıdaki verileri derledim… Hem dünya ülkelerinden örnekler var, hem de hergün karşımıza çıkan yiyeceklerin tuz miktarları…

Yetişkinler için ülkelere göre ortalama günlük tuz tüketimi (g)
Ülke	Önerilen değer	Ölçülen değer
ABD	5.8	8.6
Almanya	4.0	-.-
Avustralya	2.4	-.-
Belçika	3.5	-.-
Birleşik Krallık	4.0	8.6
Brezilya	-.-	11.3
Finlandiya	5.0	8.3
Fransa	-.-	8.0
Hollanda	3.6	-.-
İspanya	-.-	5.4
İsveç	2.0	-.-
Japonya	-.-	12.0
Kanada	3.0 – 3.75	8.5
Portekiz	2.4	-.-
Türkiye	-.-	18.0

Bazı Besinlerin Tuz İçerikleri – T.C. Sağlık Bakanlığı verileri
1. Süt ve Süt Ürünleri	g / 100 g	4. Et, Tavuk, Balık, Bakliyat	g / 100 g
Kars Beyaz Peyniri	2.4	Sardalya (Konserve)	2.1
Otlu Peynir	2.0	Midye	0.72
Kaşar Peyniri	1.8	Kuzu böbrek	0.50
Lor Peynir (%1 yağlı)	1.0	Yumurta akı	0.38
Beyaz Peynir (Edirne)	0.63	Dana eti  (yağlı)	0.20
İnek Peyniri (yağlı)	0.12	Tavuk eti (derili)	0.18
Yoğurt (yağlı)	0.12	Levrek	0.17
2. Tahıl ve Ürünleri	g / 100 g	Hindi eti (derili)	0.16
Mısır (patlamış – tuzlu)	4.9	Yumurta sarısı	0.12
Kraker (tuzlu)	2.8	Börülce	0.09
Kraker (peynirli)	2.6	Ayçiçek çekirdeği	0.08
Kraker (sade)	1.7	Mercimek	0.08
Böreklik yufka	2.5	Barbunya	0.03
Galeta unu	1.8	Badem	0.01
Buğday ekmeği	1.5	Ceviz, fındık	0.01
Ekmeklik buğday unu	0.01	5. Diğer Besinler	g / 100 g
3. Sebze ve Meyveler	g / 100 g	Et suyu tablet	60.0
Konserve bezelye (susuz)	0.59	Kabartma tozu	29.0
Kereviz	0.25	Hazır çorba (tarhana)	13.4
Enginar	0.22	Döner	8.6
Ispanak	0.18	Pizza (Margarita)	4.0
Havuç	0.12	Salatalık turşusu	3.4
Kuru incir	0.09	Hamburger + Patates Kızartması	2.9
Kuru kayısı	0.07	Ketçap	2.6
Kavun	0.03	Patates cipsi	2.5
Kuru soğan	0.03	Kahvaltılık margarin (tuzlu)	2.4
Marul	0.02	Tereyağ	2.1
Taze Fasulye	0.02	Kızarmış Balık + Patates Kızartması	1.2
Salatalık	0.02	Tahin	0.29
Pırasa	0.01	Sütlü dondurma	0.16

Advertisement